2023-10-26 17:21
Στο δωμα, απάνω στο βουνόν, έτοιμος είν' ο δείπνος. Γλυκό είναι του λαδιού το φως σαν το γλυκό καρπό του, θροφή στα μάτια, με γλαυκή στο χάλκωμα τη ρίζα... Σα γαληνός αστερισμός στο σπίτι ο λυχνοστάτης.
Και το τραπέζι με λινόν ευωδισμένο εστρώθη, απάνω του οι χλωροί καρποί, απάνω κι η κερήθρα, κι η ελιά γλυκιά στα στόματα, καθώς το φως στα μάτια. Και η ανυφάντρα εδείπναγε και η νια μοιρολογήτρα,
γυναίκες γλυκομέτωπες, η λυγιά δίπλα εδείπνα, που τη φλογέρα απίθωσε στον αργαλιόν απάνω, και η Γλαύκη, μεγαλόφωτη γυναίκα, αναπαμένα στο μέτωπό της τα μαλλιά πού 'χε σε δύο φτερούγες χρυσές πό 'φεγγε ήσυχα το μέγα μέτωπό της.
στα παραθύρια τ' ανοικτά βαθιάν Ολύμπια νύχτα, με τα βουνά σαν τον αχνόν απ' το λειψό φεγγάρι, με τ' άστρα πό 'πιναν το φως στης ηρεμίας το λάδι. Θροφή στα μάτια σαν η ελιά στο στόμα, ο λυχνοστάτης, βαθιά 'φέγγε τα φρένα μας με την Ολύμπια νύχτα. Το λάδι έφεγγε μέσα μας, βαθιά, την καλoσύνη, κ' η νύχτα την αγέρωχη γαλήνη και τη σκεψη.
Πίσω απ' τ' αλαργινό βουνό, που εδιάφεγγε σαν άχνα, κατέβαινε κι ο πόνος μας μαζί με το φεγγάρι, που επύρωνε, ως βασίλευε, τη σιωπηλή αγωνία ...
Λεξιλόγιο: 1) Λυχνοστάτης΅: είναι το υποστήριγμα του λύχνου με το οποίο αυτό στερεωνόταν στον τοίχο. Ετυμολογία: λύχνος και στάτης , θέμα στα-- <αρχ. ίσταμαι.. 2) Διαφέγγω: φαίνομαι μέσα από κάτι άλλο, μόλις που φαίνομαι.. Συνώνυμα: αχνοφέγγω και αντώνυμο φαίνομαι καθαρά. 3) αλαργινός αυτός που βρίσκεται μακριά , απομακρυσμένος, μακρινός: 4) γαληνός: ως επίθετο αναφερόταν κυρίως στη γαλήνη της θάλασσας, στη νηνεμία. 5) ανυφαντής (ο), ανυφάντρα ( η) είναι μεσαιωνικός, λαϊκός τύπος , πρόσωπο που έχει ως επάγγελμα να υφαίνει. 6) καλοσύνη (χωρίς γενική πληθυντικού): η καλή ψυχική διάθεση έναντι των άλλων.. Συνώνυμο είναι η αγαθότητα. Ως φιλοφρόνηση για ευγενική πράξη ή διάθεση.άλλου που δέχθηκες να βοηθήσεις.. Καλοσύνες είναι οι καλές πράξεις..
Το πνευματικό κλίμα της ποίησης του Άγγελου Σικελιανού :
Η Συλλογή των ποιημάτων του Άγγελου Σικελιανού: χαρακτηρίζει ουσιαστικά την πρώτη εμφάνιση του στη Νεοελληνική ποίηση.που εκδόθηκε μαζί με τον <<Αλαφροϊσκιωτο>>.το 1909. Η συλλογή αυτή δίνει ουσιαστικά την πρώτη εμφάνιση του ποιητή στη Νεοελληνική ποίηση. Ο πρόλογος του στον Αλαφροϊσκιωτο είναι η αυθεντικότερη αφετηρία, για να γνωρίσουμε τις ατραπούς, από τις οποιες πέρασε η ποιητική σκέψη του, και μέσω των οποίων συνέλαβε την ποιητική ιδέα. Τον ΑλαφροΊσκιωτο τον έγραψε ο Σικελιανός μέσα σε μια εβδομαδα: σε μια στιγμή ήρεμης επικοινωνίας με τη φύση,που του χάριζε ως αντιστάθμισμα την εσωτερική γαλήνη και εσωστρέφεια ως βασικά χαρακτηριστικά της ποίησής του. Aπό τα παιδικά του ακόμη χρόνια μέχρι και το τέλος της ζωής του είχε έντονη τη συναίσθηση της μοναδικότητας και του ρόλου του, ο οποίος και αναρωτιέται:
<< Μάνα φωτιά με βύζαξες κι είν' η καρδιά μου αστέρι >> (στ.761-762)
Οι << Ραψωδίες του Ιονίου >> είναι η πρώτη ποιητική συλλογή του Σικελιανού, που γράφτηκε το 1908 και εκδόθηκε το 1909. Ο ποιητής ονομάζει τα ποιήματα αυτά << ραψωδίες του Ιονίου >>, επειδή θέλει να υπογραμμίσει ότι αυτές είναι ποίημα που μοιάζει να το απαγγέλλει ένας ραψωδός, ο οποίος στην αρχή της ποιησεως ήταν ποιητής μαζί και μελωδός. Αυτές δε σμίγουν με την πανάρχαιη παράδοση του Ομήρου, την πιο απτή πραγματικότητα με άλλα λόγια τη διάχυτη λαϊκή ψυχή. Τα ποιήματα αυτα χαρακτηρίζονται από μια ουσιαστική επίδραση του δημοτικού τραγουδιού, όπου η λαϊκή ψυχή ζει μέσα στην ελληνική φύση, γίνεται ένα μαζί της και την τραγουδά ανταποδίδοντάς της ό,τι εκείνη της χάρισε. Οι Ραψωδίες λοιπόν είναι μια δέσμη από εντυπώσεις και οράματα. Ήτοι ποιήματα, όπου τα γραμματικά ή τα συντακτικά ή τα φωνητικά φαινόμενα πολλαπλασιάζουν τον ουσιαστικό πλούτο της εικόνας και έτσι οι λέξεις μετατρέπονται σε << αρχιτεκτονικά ερείσματα του ποιητικού νοήματος >>
Το 1908 ο << Δείπνος >> ως ποίημα ανάγεται στα αρχαία λυρικά συμποτικά ποιήματα και στα επιτραπέζια δημοτικά τραγούδια. Αυτή την ψυχολογική διάθεση των ομοτράπεζων προσώπων διερμηνεύει ο λαϊκός ποιητής. Τα στοιχεία που δίδονται είναι ο τίτλος :<< το δείπνον >>, η ατμόσφαιρα, τα συναισθήματα των ομοτράπεζων προσώπων.. ο τόπος, ο χρόνος, τα πρόσωπα. Και το περιβάλλον με το φως του λυχνοστάτη..
Η βιογραφία του Άγγελου Σικελιανού:
Από τους σημαντικότερους και πιο εμπνευσμένους τεχνίτες του νεοελληνικου ποιητικου λόγου, Ο Άγγελος Σικελιανός γεννήθηκε το 1884 στη Λευκάδα και πέθανε το 1951 στην Αθήνα. Η ζωή του: ο ποιητής ήταν το έβδομο και τελευταίο παιδί του καθηγητή ξένων γλωσσών στο Γυμνάσιο της Λευκάδας: Ιωάννη Σικελιανού (1831 -- 191ο) και της Χαρίκλειας Στεφανίτση. Από τα παιδικά του ακόμη χρόνια μέχρι και το τέλος της ζωής του ο ποιητής είχε έντονη την συναίσθηση της μοναδικότητας και του ρόλου του.. Τον Σεπτέμβριο του 1900 τελείωσε το Γυμνάσισ της Λευκάδας με όχι ιδιαίτερες καλές επιδόσεις στα μαθήματα. Πολύ καλά όμως στα δεκάξι του χρόνια γνώριζε ιταλικά και γαλλικά και διάβαζε με πάθος στο πρωτότυπο τη λογοτεχνία των γλωσσών αυτών, τα οποία μαζί με τα ελληνικά έργα έβρισκε στην πλούσια βιβλιοθήκη του σπιτιού του. Το ιδιαίτερης παιδείας οικογενειακό περιβάλλον και η ιδιόμορφη φύση της Λευκάδας άφησαν .έντονα τα σημάδια τους στο έργο του Σικελιανού. Το 1901 ξεκίνησε για την Αθήνα και γράφτηκε στη Νομική Σχολή, με την οποία όμως διέκοψε σύντομα.τις σχέσεις του, για να εμπλακεί στον κύκλο της<<Νέας Σκηνής> του Κωνσταντίνου Χριστομάνου και να παίξει σε ορισμένα από τα έργα.της.( Άλκηστη (1902), Αγριόπαπια (1901), Λοκαντιέρα (1901). Ήδη, το 1902, σε ηλικία 18 ετών δημοσιεύει τα πρώτα του ποιήματα στο περιοδικό ο Διόνυσος. Παντρεύτηκε την Άνοιξη του 1907 την Αμερικανίδα Εύα Πάλμερ. Από το φτωχοδωματιάκι του μικρού νησιού της Λευκάδας, στις πολυτελείς βίλες της οδού Αγίου Μελετίου και της Συκιάς Κορινθίας.
Από εκεί και στην << αητοφωλιά >> των Δελφών. Από τα μεγάλα ταξίδια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στην απομόνωση σε χωριουδάκια και στην περισυλλογή. Σε κάθε περίπτωση όμως προσηλωμένος στη μελέτη, στην ποιητική σύνθεση και τη συγγραφή μιας μεγάλης σειράς άρθρων, τα περισσότερα των οποίων είχαν ως πυρήνα την παγκόσμια ενότητα που την πραγμάτωσή της την έβλεπε ο ποιητής μέσα από την πρακτική που θα εκπορευόταν από τη θεωρία της Δελφικής Ιδέας, προάγγελο της Κ.Τ.Ε και του Ο.Η.Ε, αλλά με κύριο βάρος την πνευματικότητα. Η πρακτική αυτή επικεντρωνόταν στην ίδρυση ενός Παγκόσμιου Κέντρου στους Δελφούς, όπου θα λειτουργούσε κι ένα παγκόσμιο Πανεπιστήμιο, όπου θα επαναδραστηριοποιούσε τη χαμένη μνήμη των ανθρώπων και θα καλλιεργούσε τη συνειδητοποιημένη απ' όλους αξία της ενότητας. Για να γίνει γνωστή σ' όλο τον κόσμο η ανωτέρω ιδέα οργάνωσε μαζί με την Εύα τις Δελφικές Γιορτές: 1927, 1930. Οι γιορτές αυτές ανάμεσα στις πνευματικές τους εκδηλώσεις και την πανελλήνια έκθεση λαϊκής Τέχνης, περιελάμβαναν και τη διδασκαλία των τραγωδιών του Αισχύλου: << Προμηθεύς Δεσμώτης >> (1927) και Ικέτιδες (1930). Παρά τη λαμπρή τους επιτυχία όμως και τη διεθνή τους απήχηση οι γιορτές αυτές προκάλεσαν οικονομική φθορά. Ενώ η Εύα έκανε απεγνωσμένες, αλλά άκαρπες προσπάθειες, για να πετύχει από το ελληνικό Κράτος οικονομική ενίσχυση για τη συνέχιση των Δελικών Γιορτών μέσα στο πνεύμα της θεωρίας και όχι στο πνεύμα του τουριστικού αξιοθέατου, έφυγε για την Αμερική με σκοπό να διαδώσει και εκεί τη Δελφική ιδεα. Δεν γύρισε παρά το 1952 για να πεθάνει στην Αθήνα (4 Ιουνίου) και να ταφεί στους Δελφούς ... Το ποίημά του << Σ' αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα, >> που απήγγειλε στην κηδεία του Παλαμά, απετέλεσε σπυδαία εκδήλωση Εθνικής Αντίστασης (1943) Τον Αύγουστο του 1947, στο διεθνές συνέδριο του Montre, προτείνει ως διεθνή γλώσσα την Ελληνική.
Υπήρξε συνεργάτης των σημαντικότερων εφημερίδων και περιοδικών, πρόεδρος της Εταιρίας λογοτεχνών, 1947, υποψήφιος για το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας (1945, 1947, 1949), υποψήφιος για την έδρα Λογοτεχνίας της Ακαδημίας Αθηνών ( 1945, 1951).Το έργο του Σικελιανού αποτελεί μια σπάνια περίπτωση συνοχής και συνέπειας. Ο ποιητής θεώρησε ως << τάμα >> την αποκατάσταση της παγκόσμιας ενότητας μέσω της ποίησης. Το έργο του διαιρείται σε ποιητικό : λυρικό -- δραματικό και πεζό. Το ποίημα, που ο ίδιος αναγνώρισε ως αρχή του έργου του ειναι ο << Αλαφροϊσκιωτος >> Στη μεγάλη αυτή σύνθεση ο λυρισμός εγγίζει το απόγειό του.
.
